Voor Eindhoven is de Stichting in samenwerking met de gemeente een lijst aan het opstellen met potentiële monumenten uit de wederopbouwtijd.

Ter informatie vind u hier de link naar de Top Rijksmonumenten wederopbouw: 

cultureelerfgoed.nl/nieuws/definitieve-lijst-topmonumenten-wederopbouw-bekend

GROSLIJST TOP-WEDEROPBOUW MONUMENTEN

	Centrale Strijp-S	Beukenlaan		***	0016
	v/h Apotheek	Boutenslaan		****	0008
	Flatwoning	Jan van Eijkgracht,Moreelselaan		****	0007
	Hoofdkantoor Philips	Boschdijk		****	0044
	Drukkerij Vrijdag	Limburglaan		****	0035
	Industriecomplex	Hallenweg		***	0036
	Kapel st-Jozefklooster	Poeijersstaat		***	0022
	Aireywoningen	Pergoiesistraat Gestel		***	0094
	Zweedse woningen	Bezuidenhoutseweg		*****	0001
	Stadsschouwburg	Elzentlaan		***	0048
	Watertoren	Antoon Coolenlaan		****	0015
	Winkelgallerij v/h van Piere	Kerkstraat		****	0006
	v/h GGD gebouw	PC hooftstraat		*****	0017
	v/h Campina zuivelfabriek	Hugo van der Goeslaan	Fusee daken	******	0013
	Paviljoen TUE	De Lismortel		****	0034
	De Bunker v/h/ studenten sociëteit	John F Kennedylaan	Monoliet beton	****	0033
	Kleuterschool	Molijnstraat		****	0037
	Zusterflat VMA	Vestdijk		****	0010
	Hotel Cocagne	Vestdijk		****	0011
	Stadhuis	Stadhuisplein		*****	0012
	Winkelgallerij	Heezerweg		****	0005
	Winkelgallerij	Jan v Riebeecklaan		****	0003
	Woonhuis	Kruisstraat		**	0004
	Architectenbureau En EN	Jeroen Boschlaan		*****	0002
	Lagere school	Byrdstraat		*****	0056
	Woonhuis	Jacob Reviuslaan		*****	0055
	NRE kantoor	Nachtegaallaan		*	0049
	Vestdijktunnel	Vestdijktunnel		*****	0050
	Bruggetje over de Dommel	Stratumseid		*	0052
	Franciscanenklooster	Koenraadlaan		****	0051
	LTS	Piuslaan		****	0054
	LTS	Limburglaan		***	0053
	Designhuis v/h kantongerecht	Stadhuisplein		****	0047
	v/h/ Eindhovense drukkerij	Glaslaan	2017 gesloopt	*	0043
	Van Gend en Loos	Fuutlaan		*	0045
	Brandweerkazerne	Edenstraat		****	0046
	Woonhuis Westerveld	Kalverstraat		****	0038
	Woonhuis	Frans Korteweg		****	0039
	Woonhuis rijtje	Frans Snijderlaan		****	0040
	Wederopbouwboerderij	Binckhorst		****	0041
	Adventskerk	Camphuijsenstraat		****	0026
	Kerk Waalse hervormde gemeente	Felix Timmermanslaan		****	0027
	Maranthakerk	Venstraat		****	0029
	Plazatheater	Heezerweg		****	0028
	Eindhovens Protestants Lyseum	Rachmaninolaan		****	0030
	Maria Regina school	Tellegenweg		****	0032
	Aloysius de Roosten College	Jan Luikenstraat		****	0031
	Thomaskerk	Thomaslaan		****	0019
	Kapel	Sliffertsstraat		****	0018
	Kerk Doopgezinde gemeente	Jan Luikenstraat		****	0020
	Kapel van Huize de Burgh	Geldropseweg		****	0021
	Kapel st Josephklooster	Poeijersstraat		****	0023
	Baptistenkerk	Marconilaan		****	0022
	Nieuwe Apostolische kerk	Willem de Rijkelaan		****	002
	Kerk en kapel Labrehuis	Boutenslaan		****	0025

Post65: de gebouwde omgeving 1965 -1990

Rijksdienst Cultureel erfgoed:

• Post65: de gebouwde omgeving 1965 -1990

Hier komt een selectie van een beperkt aantal gebouwen en complexen uit de jaren 1965-1990 die in aanmerking gaan komen voor plaatsing op de rijksmonumentenlijst.

BROCHURE INTEGRALE VISIE ERFGOED EINDHOVEN

februarie 2012

download de brochure

download rapport Limbeek

Downlad rapport Doornakkers

Download rapport Burghplan

Download rapport Bennekel (pdf)

versies:

Beschrijving van de wijk Doornakkers (pdf)

Beschrijving van de wijk Kronehoef (pdf)

LINK

Hermanus Boexstraat

Inventarisatie centrumgebied Hemanus Boexstraat (pdf) 

ONDERZOEK GEVELS DEMER EN HERMANUS BOEXSTRAAT

Evoluon

/media/3166088/20181218-eindrapportagewoschoolgebouwen.pdf

Plan voor publiek heropening de komende 5 jaren.

Nieuw in deze rubriek

POLYNORM WONINGEN UIT DE FABRIEK
POLYNORM WONINGEN UIT DE FABRIEK download wonigen uit de fabriek

TOOLKIT DUURZAAM ERFGOED
	18 augustus 2019
LINK TO USE THE TOOLKIT DUURZAAM ERGOED

POLYNORM WONINGEN UIT DE FABRIEK

download wonigen uit de fabriek

INLEIDING

Kunst bij gebouwen uit de wederopbouwperiode.

• De periode vóór de tweede wereldoorlog.
De Eerste Wereldoorlog ( 1914- 1918 ), werd ervaren als een gevolg van de zinloze en decadente staat van de westerse maatschappij. De mentale schok die de oorlog teweeg bracht riep op tot bezinning op de waarden van het leven en veroorzaakte vernieuwing in allerlei vormen van kunst en cultuur. Daaruit ontstond rond 1915 een bouwstijl die gebaseerd is op soberheid en op de pure expressie van de architectuur. Het toepassen van moderne constructies in staal en beton maakte bovendien een nieuwe architectuur mogelijk. De “Nieuwe Zakelijkheid” of ook wel het “Nieuwe Bouwen”, is vooral een Internationale stijl. Bij de Nieuwe Zakelijkheid gaat het om zakelijk denken, functioneel en technisch, “vorm volgt functie”. De schoonheid van het materiaal en de compositie van de architectuur, moest op zich voldoende zijn, dus geen ornamenten en andere onnodige versieringen. Doelmatigheid werd de norm voor schoonheid. Bij woningbouw was de verhoging van de woonkwaliteit en het woongenot het hoogste doel.

• De oorlog als incubatietijd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er niet gebouwd, desondanks stond de ontwikkeling van de architectuur niet stil. De vooroorlogse discussie tussen architecten van de zakelijke- ten opzichte van traditionele architectuur werd voortgezet. De vrijheid van de beeldende kunstenaar stond daarin centraal, maar traditionele architecten vondenarchitectuur “de moeder aller kunsten” waarnaar de kunstenaar zich moest voegen. De modernisten gaven de kunst een grotere vrijheid.
In Rotterdam discussieerde een groep architecten over de aanpak van de wederopbouw van de stad. Dit resulteerde in een rapport over de toekomstige stadsuitbreiding. “De stad van de toekomst”, daarin werd de “wijkgedachte” beschreven, een leidraad voor de opzet van de woonwijken bij stadsuitbreiding.

• De wederopbouwperiode 1945- 1970.
Na 5 mei 1945 zag de wereld er echter anders uit dan men zich tijdens de oorlog had voorgesteld. Nederland was zwaar beschadigd. Vooral in de steden, maar ook van de infrastructuur en het industriële apparaat was er veel verwoest. Bovendien was er een gigantisch woningtekort. Het land moest opnieuw worden opgebouwd, infrastructuur en de industrie kregen daarbij vanzelfsprekend voorrang. Voor de woningbouw was gedurende de eerste jaren nauwelijks ruimte, daar lag niet de prioriteit, bovendien was er een groot tekort aan bouwmateriaal en arbeidskrachten.
Maar het enthousiasme was enorm, onder de slagzin “Nederland herrijst’ werd het herstel daadkrachtig aangepakt.
Het overleg tussen architecten en beeldende kunstenaars tijdens de oorlogsjaren had resultaat. Want opvallend genoeg waren het de moderne architecten die als eersten een toenaderingspoging deden om tot samenwerking te komen. Dat is opmerkelijk omdat zij als architecten van het Nieuwe Bouwen gesteld hadden om geen ornamenten bij hun architectuur toe te passen. De moderne architecten bleven het principe aanhangen van een doelmatige architectuur, die voldeed aan ‘de eisen die het moderne leven stelde’. Het ging hun niet om niet de “architectuur van de geschiedenis”, zoals bij de traditionelen van de Delftse School, maar om die van de toekomst - althans, zoals zij die veronderstelden en dat standpunt opende mogelijkheden voor beeldende kunstenaars. Deze opstelling leidde in de eerste jaren van de wederopbouw tot kunst bij overheidsgebouwen waarin de wederopbouw in beeld werd gebracht. De monumentale kunst uit de eerste jaren van de wederopbouw had een maatschappelijke aspect: het moest de samenleving herinneren aan het belang van de wederopbouw, het thema was meestal de opbouw van het land en de samenleving. ( bijv. het glas applique-raam boven de tunnel van station N.S. Eindhoven.)

• Kunst bij gebouwen uit de wederopbouwperiode (pdf)

KUNST

• Strijp-t gebouw TQ, kunstenaar G. van der Wagt (pdf)
• Kunst bij gebouwen uit de wederopbouwperiode (pdf)
  
• Berlagelaan 7, kunstenaar Nies (pdf)
  
• Brucknerplein kunstenaar Smeets (pdf)
• Cederlaan 2, kunstenaar Troost (pdf)
• Kastanjelaan 1, kunstenaar Wijnberg (pdf)
• Pasqualinistr 6, kunstenaar Roovers (pdf)
• Stationsplein vrml. Postkantoor, kunstenaar Elenbaas (pdf)
• Stationsplein 22, kunstenaar Horn (pdf)
• Vestdijk25, kunstenaar Brouwer (pdf)
• Wal 15, kunstenaar Steenbergen (pdf)
• Norman Vervat (in bewerking)

• Inventarisatie centrumgebied Hemanus Boexstraat (pdf) 
• ONDERZOEK GEVELS DEMER EN HERMANUS BOEXSTRAAT

Naar mening van de Stichting worden een aantal panden bedreigd, daaronder wordt verstaan het niet met respect omgaan met het pand. 

 Rechtestraat 56.
De nieuwe gebruiker heeft het pand geschilderd zonder te onderzoeken wat de kwaliteit is van het pand. Het zwart schilderen van natuursteen wijst op het respectloos omgaan met het pand. Natuursteen is niet bedoeld om te schilderen. Hieronder ziet u een foto van dit geschilderde pand. Daarnaast staat de tekening van het oorspronkelijke pand.

<bron: memo van secretaris, d.d. 15 januari 2014>

"Auto Lichtstad" is een van de eerste wat grotere garages in Eindhoven, welk direct na de oorlog is gebouwd. Het pand stond leeg en verkeerde in een situatie van slecht onderhoud. De eigenaar had medegedeeld in de nieuwe ontwikkeling van dit gebied dit pand te integreren in de nieuwbouw. De gemeente was van mening dat het pand een gevaar opleverde voor de omgeving en heeft de eigenaar gemaand het pand te slopen. Echter naar de mening van de stichting, en zij heeft daarover gecorrespondeerd met de gemeente, was slechts de hal achter het pand wellicht een gevaar. Het pand is gesloopt. De nieuwe ontwikkelingen laten op zich wachten. Door de sloop is de gehele achterliggende woonwijk open komen liggen.

Het Marconiplein, zoals het in de media wordt genoemd, behoort kennelijk tot de 10 lelijkste plekken van Nederland. In ieder publicatie daarover is een foto opgenomen van het voormalige pand "Auto Lichtstad", vanwege de toestand waarin dit pand verkeert. De huisnummerkaart kent geen Marconiplein. Op zich is het ook geen plein maar een samenkomst van 5 wegen, te weten de Boschdijk richting 's-Hertogenbosch, Frankrijkstraat, Kronehoefstraat, Boschdijk richting centrum van Eindhoven en de Marconilaan.

De vraag is echter:
"Als het Marconiplein een van de lelijkste plekken van Nederland is, wordt dat dan veroorzaakt door dit pand en de toestand waarin dit pand nu verkeert."

Het pand Marconilaan 1

De opdrachtgever, de heer J. van der Meulen, Wal 21 te Eindhoven, eigenaar van een garagebedrijf aan de Marconilaan, nabij het kruispunt Marconilaan-Boschdijk en de Kronehoefstraat, wil in 1953 aan de Marconilaan in Eindhoven een autogarage (1) met kelder incl. 8 bergingen en c.v. kelder (2) met bovenwoningen (3) bouwen. Op dat kruispunt beheerde J van der Meulen al een "Caltex" benzinestation. Het ontwerp van het gehele complex is van Architect Phil C.J.M. Donders, Koekoeklaan 6 te Eindhoven.
Het pand Marconilaan 1 is een mooi voorbeeld van wederopbouwarchitectuur. Het pand sloot en sluit naadloos aan bij de wederopbouwwijk de Hapert, welk gebied op de cultuurhistorische waarde kaart staat aangemerkt als een historische stedenbouwkundige structuur.

De Situatie 1948

schets rotonde Kronehoef/Boschdijk uit 1948

De samenkomst van de 5 wegen op deze plaats werd begrensd door de bebouwing aan de zuidzijde van de Marconilaan, te weten de garage van Janus van der Meulen. Aan de zijde van de Boschdijk stonden enige winkelpanden met op de hoek van de Boschdijk met de Marconilaan een cafépand.
Aan de noordzijde van de Marconilaan op de hoek met de Boschdijk stonden eenlaagse woningen met kap.
Op de hoek van de Boschdijk en de Frankrijkstraat stond de Pauluskerk.
Op de hoek van de Frankrijkstraat met de Kronehoefstraat stond de villa van de familie Van Kemenade/Van Hapert.
Op de hoek van de Kronehoefstraat met de Boschdijk stond het winkelpand van de firma Buis.

Deze situatie was tot en met 1948 actueel. Het waren stuk voor stuk belangrijke wegen. De Boschdijk vormde de grootste verbindingsweg tussen 's-Hertogenbosch en België. De Frankrijkstraat was de verbinding van Eindhoven naar Son en Breugel en verder door naar Nijmegen. De Kronehoefstraat en de Marconilaan vormden de doorgaande wegen van Woensel naar Tongelre en Strijp. Het waren ook drukke wegen vanwege grote werknemersstromen van en naar Philips in Strijp.

Boschdijk hoek Frankrijkstraat, De pauluskerk en de villa van Van Hapert

2003: Links het winkelpand Buijs, rechts de onbebouwde noordzijde van de hoek Marconilaan en Boschdijk

De Situatie tussen 1953 en 2012

Schets rotonde Kronehoef/Boschdijk 1953

Wellicht vanwege de toenemende intensiteit van de wegen en het verder ontwikkelen van de rondweg van Eindhoven vroeg deze verkeerssituatie om een ruimere opzet. Daartoe werd het bestemmingsplan aangepast en de bebouwingsgrenzen duidelijk aangegeven. Het gevolg was dat enkele gezichtsbepalende panden werden gesloopt. Aan de zuidzijde van de Marconilaan werd op de hoek van de Boschdijk met de Marconilaan het cafépand gesloopt. Het vrijgekomen terrein is tot op heden niet bebouwd. Naast dit terrein verscheen het garagepand van Autolichtstad, dat qua bouwhoogte en volume goed aansloot bij de bebouwing in de richting van Strijp. Aan de noordzijde van de Marconilaan op de hoek met de Boschdijk werden de eenlaagse woningen gesloopt. Het vrijkomend terrein werd bebouwd met een bedrijfspand met bovenwoningen door Jos van der Meulen, zoon van Janus van der Meulen. Dit pand is
weer gesloopt in de jaren 1970-1980. Het open terrein is vervolgens tot ongeveer 2005 onbebouwd gebleven.

De Pauluskerk werd in 1995 gesloopt. Op het vrijgekomen terrein werden een seniorencomplex en een vrijetijdscentrum gebouwd. De villa op de hoek van de Frankrijstraat met de Kronehoefstraat is eind jaren 1950 gesloopt. Dit terrein is onbebouwd gebleven tot ongeveer 1980, nadat ook het fratersklooster in de Frankrijkstraat was gesloopt. Het pand van de firma Buijs op zuidelijke de hoek van de Boschdijk met de Kronehoefstraat werd rond 2005 gesloopt en vervangen door forse en opvallende nieuwbouw van de Rabobank.

De Situatie 2012

Schets rotonde Kronehoef/Boschdijk 2012

De verkeersoplossing anno 2012 voor deze samenkomst van wegen is nagenoeg dezelfde als het bestemmingsplan 1953 bepaalde. De bebouwing eromheen heeft in de afgelopen 20 jaar grote wijzigingen ondergaan. Het terrein op de hoek van de Marconilaan en de Boschdijk ten zuiden van de Marconilaan is nog in de staat als in de jaren 1950, zij het, dat het pand van "Auto Lichtstad" in een slecht onderhouden staat verkeert. Begin jaren 2000 is op het terrein aan de Noordzijde van de Marconilaan een kantoorgebouw met woningen gebouwd onder architectuur van het bureau Diederen-Dirrix. De Pauluskerk is in 1995 gesloopt. Op die plaats is een appartementengebouw gebouwd onder architectuur van het bureau Odeon. Op de hoek van de Frankrijkstraat en de Kronehoefstraat staan sinds de jaren 1980 2 kantoren, gebouwd onder architectuur van het bureau Cornelis van de Ven. Op de zuidelijke hoek van de Kronehoefstraat en de Boschdijk zijn de (winkel)panden gesloopt en is in de jaren 2000 een bankkantoor gebouwd onder architectuur van het bureau Van Aken.

Samenvatting
Vanwege de toegenomen verkeersintensiteit is de fysieke toestand van het verkeerspunt aangepast aan de tijd. De wegenstructuur is daarbij niet gewijzigd. Nog steeds komen dezelfde wegen op dezelfde plaats samen zoals ook vóór 1948.
Na 1948 zijn een aantal panden gesloopt. De vrijgekomen terreinen zijn tientallen jaren onbebouwd gebleven.
Pas na 1990 zijn deze terreinen bebouwd onder architectuur van belangrijke architectenbureaus van Eindhoven.
De basis voor deze bebouwing ligt al in het bestemmingsplan uit 1953.
De laatste ontwikkeling op dit verkeerspunt moet de invulling worden van het gebied Boschdijk hoek Marconilaan, ten zuiden van de Marconilaan. Juist op dit terrein is de voormalige garage "Auto Lichtstad" aanwezig, daarachter ligt een industrieel gebiedje. Dit pand uit de wederopbouwperiode is beeldbepalend voor Woensel. Het pand verbond het historische erfgoed van De Hapert met de rest van de bebouwing van Limbeek.
Helaas is de staat van het pand slecht. Maar niet zo ernstig dat direct sloop moet worden overwogen.

Overweging
"Marconiplein" een van de 10 lelijkste plekken van Nederland.
Ligt dat aan:
- Het bestemmingsplan uit 1953?
- De gerealiseerde bebouwing tot 2012?
- De slechte staat van het pand "Auto Lichtstad"?
De argumenten om te bepalen of dit verkeerspunt een van de lelijkste plekken van Nederland is, is subjectief en laat ik dus aan ieder individu over.
Bovendien worden hiermee de architectenbureaus die voor de nieuwbouw hebben gezorgd, op een beledigende manier gediskwalificeerd. Als het alleen ligt aan de slechte staat van het pand "Auto Lichtstad" zou het restaureren van het pand dit verkeerspunt uit een dipje halen.
En als dat is gebeurd dan stel ik vast dat we het in Nederland nog niet zo slecht doen.
De bestuurders van Eindhoven zouden dit in overweging kunnen nemen.
De Stichting Bescherming Wederopbouwerfgoed Eindhoven heeft de eigenaar van het pand geadviseerd op welke onderdelen het pand een bijdrage levert aan het esthetische uiterlijk van dit wederopbouwerfgoed.
In de vergadering van 30 maart 2010 heeft zij besloten de eigenaar te adviseren de delen aan de openbare ruimte te handhaven, met uitzondering van de achterzijde van het pand.
Het betreft:
- De voorgevel en de indeling daarvan
- De balkons met de stalen balkonhekken
- De stalen kozijnen
- Het topstuk
- Het dak, dakhelling, de pannen en de gootlijst
- De zijgevel
- De aansluiting aan de bestaande bebouwing
- De dakkapellen
- De schoorstenen
- De verdiepingshoogte
De eigenaar is doende om het advies van de Stichting Bescherming Wederopbouw-erfgoed Eindhoven in de ontwikkeling van het terrein mee te nemen.
Door het beeld van het wederopbouwplan te bewaren, blijft het beeld van de na-oorlogse architectuur bewaard en draagt zo bij aan de geschiedkundige en bouwkundige ontwikkeling in dit gebied.
Het zou een verademing van het verkeerspunt betekenen.